Wat is resolutie en waarom is die belangrijk?
Wat betekent de resolutie van een foto?
Veel mensen denken dat de resolutie van een camera een soort kwaliteitsaanduiding is. Dat is maar gedeeltelijk waar. Wat is resolutie nu precies?
Een digitale foto bestaat puntjes. Miljoenen puntjes zelfs. We noemen ze pixels. Elke pixel heeft een bepaalde kleur. De pixels zouden zo klein moeten zijn dat je ze niet kunt onderscheiden, daarom zijn het er zoveel. Liever niet minder dan 100 per centimeter, dat is 10.000 per vierkante centimeter, en liever wat meer. Hoe groter je afdruk is, hoe meer pixels je nodig hebt. Maar er zijn uitzonderingen.
Twee rekenvoorbeelden
Stel je hebt een camera met een resolutie van 6 Megapixels (dat zijn zes miljoen pixels), en een beeldverhouding van 2:3. De 'liggende' foto's van deze camera hebben dan in de hoogte 2000 pixels en in de breedte 3000 pixels. Reken maar uit: het totale aantal pixels is dan 2000 x 3000 = 6.000.000.
Een liggende foto van 24 Megapixels met een beeldverhouding van 2:3 is 4000 pixels hoog en 6000 pixels breed. 4000 x 6000 = 24.000.000.
Hoe weet ik de resolutie van mijn foto's?
Als je de resolutie van je camera niet weet is die op internet waarschijnlijk snel op te zoeken. Die resolutie wordt opgegeven in Megapixels. Let op, sommige telefoons en camera's hebben een camera met een erg hoge resolutie, maar schrijven de bestanden standaard weg in een lagere resolutie, door pixels te combineren. Dat spaart opslagruimte. Dit wordt dan in de documentatie aangegeven.
Een andere manier om de resolutie van je foto's te achterhalen is door in de Verkenner (PC) of Finder(Apple) met je rechtermuisknop op de bestandsnaam te klikken. Onder eigenschappen vind je dan de resolutie in Megapixels of de afmetingen in pixels..
Wanneer is de resolutie belangrijk?
Het aantal pixels is belangrijk voor de maximale scherpte van de foto. Een foto met veel pixels heeft in principe meer en scherpere details. Bij een kleine afdruk is dit niet zo heel belangrijk, want de pixels zijn dan klein genoeg.
Bij een afdruk van 10 cm hoog worden de 2000 pixels uit het eerste voorbeeld afgedrukt op tien centimeter. Dat is 200 pixels per centimeter, wat ruim voldoende is. Voor een scherpe afdruk is 100 pixels per centimeter echter wel het minimum, dus groter dan 20 x 30 zou je bovenstaande foto eigenlijk niet moeten afdrukken.
Dus: hoe groter je afdruk, hoe belangrijker de resolutie.
En wat als de resolutie te klein is?
Als je de foto groter afdrukt heb je dus meer Megapixels nodig. Zou je de bovenstaande foto van 20 x 30 cm op een formaat van 40 x 60 cm afdrukken dan heb je eigenlijk vier keer zoveel pixels nodig, namelijk twee keer zoveel in de hoogte en twee keer zoveel in de breedte.
Betekent dit dat je met jou camera dus geen grote foto of poster kunt afdrukken? Nee, gelukkig niet altijd. Een grotere foto bekijk je meestal van een grotere afstand, dus dan is het minder erg als de details niet haarscherp zijn. Maar het hangt dus wel van de kijkafstand, en zelfs van het onderwerp af.
Ook het materiaal waarop je de foto afdrukt is belangrijk. Een foto op canvas is vrij vergevingsgezind, omdat de textuur van het materiaal ruw is en de inkt wat in de stof trekt. Bij een glanzende foto is het veel eerder zichtbaar dat de resolutie te laag is.
Hoe weet ik of de resolutie groot genoeg is?
Als je je foto's upload bij een fotoservice krijg je meestal een waarschuwing als de resolutie niet groot genoeg is. Bedenk wel dat dit een indicatie is.
Een foto met veel scherpe details is hier gevoeliger voor dan een romantische zonsondergang aan zee zonder mensen in de voorgrond. Een mistig duinlandschap kan met een nog lagere resolutie toe.
Wat is het verband tussen resolutie en bestandsgrootte?
De resolutie wordt soms verward met de bestandsgrootte. Hoewel een foto met een hoge resolutie een groter bestand geeft, zijn resolutie en bestandsgrootte niet hetzelfde.
De bestandsgrootte is afhankelijk van de manier waarop de foto is opgeslagen. Een foto die opgeslagen is als jpg wordt gecomprimeerd, dat wil zeggen dat er informatie wordt weggelaten. De mate van compressie bepaalt mede de bestandsgrootte en de kwaliteit (scherpte) van de foto.
Ook de detaillering en de hoeveelheid kleuren in het onderwerp kunnen de bestandsgrootte sterk beïnvloeden. Een foto van een herfstig bos met veel detail zal een veel groter bestand opleveren dan het mistige duinlandschap.
Een foto met hoge resolutie is niet per definitie scherp
De resolutie zegt niet alles over de scherpte. Natuurlijk kan de foto ook onscherp zijn omdat de afstand tot het onderwerp niet goed is ingesteld, of als de automatische scherpstelling zijn werk niet goed deed. Maar de lens kan ook van mindere kwaliteit zijn of vies zijn. En tenslotte kan ook de compressie (een manier om de bestandsgrootte te verkleinen) van de camera te groot zijn, waardoor details verloren gaan.
Resolutie en compressie
Compressie is een proces om de bestanden kleiner te maken. Het meest gebruikt is jpg compressie. De meeste camera's (waaronder telefooncamera's) leveren gecomprimeerde jpg bestanden. Zo kun je meer foto's kwijt in de beperkte geheugenopslag.
Het nadeel van de compressie is dat er informatie verloren gaat. Dit leidt ook tot scherpteverlies, maar op een andere manier dan een lagere resolutie. Het aantal pixels blijft wel hetzelfde, maar de kleuren (vooral de rode tinten) worden wat uitgesmeerd en er zijn artifacten te zien. De impressie is onscherpte.
De mate van jpg compressie is vaak instelbaar. Als dit op jouw camera in te stellen is kies dan voor een lage compressie of een hoge kwaliteitsfactor voor de beste kwaliteit. De compressie is niet achteraf te verwijderen. Als je je foto's bewerkt, bijvoorbeeld in Photoshop, kies dan bij het opslaan altijd voor de hoogste kwaliteit.
Resolutie en grote foto's
Kleine fotoafdrukken bekijk je meestal van dichtbij, grote foto's meestal van afstand. Dit is de reden dat bij grote foto's en posters iets minder grote eisen gesteld kunnen worden aan de resolutie dan je op grond van de voorbeelden zou verwachten.
Myposter raadt bijvoorbeeld een minimale resolutie van 30 pixels per centimeter aan. Dat betekent dat je een foto van 4000 x 3000 pixels (12 Megapixel) zou kunnen afdrukken op een posterformaat van 1.33 x 1 meter. Wij vinden dat wat optimistisch, maar 80 x 60 cm moet zeker kunnen.
Kun je de resolutie verhogen op je computer?
In de meeste fotobewerkingsprogramma's kun je de resolutie van je foto ‘verhogen’. Dit heeft weinig zin. Je fotolab zal dit standaard doen om je foto voor te bereiden op het afdrukproces. Dit wordt door de fotoprinter verzorgd op een manier die optimaal past bij het proces.
Het kunstmatig verhogen van de resolutie kan alleen door tussenliggende pixels te ‘bedenken’ die een gemiddelde zijn van de omliggende pixels. De foto wordt er dus niet scherper van. Als je de resolutie precies twee keer zo groot maakt is het nog niet zo'n probleem, maar misschien kun je je voorstellen dat er zelfs informatie verloren gaat bij andere verhoudingen. Niet zelf doen dus, laat het aan de specialist over.
Eén uitzondering willen we wel noemen: er is tegenwoordig software beschikbaar die de resolutie kan vergroten met behulp van kunstmatige intelligentie. Er worden dan daadwerkelijk nieuwe pixels toegevoegd om de detaillering te vergroten. Als je over deze software beschikt en enthousiast bent over het resultaat dan kun je hier zeker gebruik van maken.
Kun je de scherpte vergroten op je computer?
Een foto kan niet zomaar scherper gemaakt worden dan dat hij uit je camera komt. Wel kun je in een beeldbewerkingsprogramma als Photoshop de ervaren scherpte verhogen. Dit werkt door het contrast groter te maken bij overgangen. Het ziet er vaak wat kunstmatig uit. Bij gecomprimeerde jpg bestanden worden de artifacten alleen maar benadrukt. Gebruik het alleen als noodoplossing.
De eerder genoemde software die met behulp van kunstmatige intelligentie werkt kan wel verrassende resultaten opleveren. Maar het blijft een kunstmatige verhoging van de ervaren scherpte.